LUBIĆ & LOVE | odc. 1

Dla dociekliwych | Źródła

• Lubić i love pochodzą z tego samego praindoeuropejskiego rdzenia *leu̯b^h‑, ale od dwóch różnych wariantów tego rdzenia. W języku praindoeuropejskim ten sam rdzeń mógł mieć (maksymalnie) pięć różnych wariantów (tak zwanych „stopni”), które znaczyły to samo, ale różniły się samogłoską, która była w środku (zob. apofonia praindoeuropejska). W tym wypadku lubić pochodzi od *leu̯b^h‑, czyli od tzw. „stopnia e” tego rdzenia (czyli z samogłoską e w środku), natomiast love pochodzi od *lub^h‑, czyli od tak zwanego stopnia zanikowego, tzn. takiego, w którym tego e nie ma („zanika”). W języku polskim – po kilku różnych zmianach – dawne praindoeuropejskie *eu̯ dało ostatecznie u. Niemieckie lieben i Liebe pochodzą – tak jak polskie lubić – od stopnia e, czyli z wariantu *leu̯b^h‑. 

• Angielska wymowa love jako [lʌv] to standardowa wymowa brytyjska (Received Pronunciation), ale w różnych dialektach ta wymowa może być inna, np. [lɐv]. Wymowa amerykańska to zazwyczaj [lɜv]. Ale w zdecydowanej większości przypadków wymawiana samogłoska jest niezaokrąglona (tzn. przy jej wymawianiu nie zaokrągla się warg), co czyni ją podobną do polskiego a [ä] – choć zarazem jej miejsce artykulacji jest podobne, jak w polskim o [ɔ].

• Na filmie mówię, że [b] i [v] to głoski wargowe – ale ściślej rzecz biorąc, głoska [b] jest głoską dwuwargową (wymawianą przy zbliżeniu obu warg do siebie), natomiast głoska [v] jest głoską wargowo-zębową (wymawianą przy zbliżeniu górnych zębów do dolnej wargi). Dodatkowa różnica między nimi jest taka, że [b] jest głoską zwartą (wymawianą krótko), [v] jest głoską szczelinową (wymawianą w sposób ciągły). Natomiast [β] jest czymś pomiędzy nimi w tym sensie, że jest to głoska dwuwargowa, jak [b], ale szczelinowa, jak [v]. Czyli do jej wymówienia używamy obu warg, ale między nimi pozostaje szczelina, przez co możemy tę głoskę wymawiać w sposób ciągły.

• Głoska [β̞] w języku hiszpańskim także jest głoską dwuwargową, tyle że nie jest to głoska szczelinowa, jak [β], lecz aproksymant (wargi są mniej przymknięte niż przy spółgłosce szczelinowej).

• W języku staropolskim przymiotnik luby oznaczał nie tylko ‘ukochany’, ale miewał także szersze znaczenie ‘miły”, np. w „Żywocie św. Aleksego” (XV w.) jest fragment „nie luba mu fała była” (tzn. ‘niemiła mu była chwała’).

• Scenariusz, prowadzenie, montaż – Kamil Pawlicki
• Kierownictwo produkcji – Klara Pawlicka
• Opracowanie graficzne – Jacek Owczarz